30 Eylül 2015 Çarşamba

MİLAS ZEYTİNCİLİĞİ; NEREDEN NEREYE? -1-

Ülke genelinde 170 milyona yakın zeytin ağacı bulunmaktadır. Bunun 17 milyonu Muğla’dadır.  Muğla, Balıkesir ve Aydın’dan sonra 3. sıradadır. Milas, 8.550.000 meyve veren ve 250 bin meyve vermeyen zeytin ağacına sahiptir.  Milas zeytinlerinden, var yılında 100 bin ton tane zeytin elde edilmekte, bunun % 10’u sofralığa, geri kalanı yağlık zeytin olarak ayrılmaktadır.  Milas zeytinlerinden var yılında yaklaşık 16 bin ton zeytinyağı elde edilmektedir. Bu anlamda Milas, önemli bir zeytinyağı üretim merkezi durumundadır.

Milas zeytinleri, bugün olduğu gibi Karya döneminde halkın temel geçim kaynağıydı. İ.Ö. 3. Binlerde Sümerler, Batı Anadolululara, ‘Deniz kıyısındaki güneş bahçesinde yaşayan insanlar’ derlermiş. Firavunlar zamanında da Mısırlılar, Egeliler’e, ‘Denizin yüreğinde yaşayan nsanlar’ derlermiş. ‘Bereketli Hilal’ olarak adlandırılan Nil Deltası, Mezopotamya ve Anadolu’yu, özellikle Ege kıyılarını içine alan toprakları, tarih boyunca farklı kökenden onlarca kavim vatan seçmiş veya sahip olmaya çalışmıştır. Bunun nedeni ise topraklarının verimliliği, stratejik konumu ve güzel iklimidir. Rivayete göre, istilacı kavimler, Karya topraklarını ele geçirmek amacıyla, savaşçılıklarıyla ünlü Karlar’ın moralini bozmak için, önce zeytin ağaçlarını dibinden keserlermiş...

Milas bölgesi zeytin ve zeytinyağı açısından önemli bir alan olmasına rağmen, ta 2 binli yıllara kadar, zeytinyağı rafinerilik olarak değerlendirilmiş, hiçbir zaman sofralık zeytinyağı olarak nitelendirilmemiş. Oysa memecik zeytininden elde edilen zeytinyağları, bulundukları coğrafi ve iklim koşulları nedeniyle çok lezzetliydi. Lezzetli bir zeytinyağının, lezzetsiz hale gelmesinde, bu değerlendirmelerin yapılmasında haklı nedenler vardı. Üretici bilinçsizdi. Zeytin hasadının nasıl yapılacağını, ne kadarlık süre içinde zeytinin sıkıma girmesi gerektiğini bilmiyorlardı. Onlar, zeytin taneleri, kümelerde ve çuvalların içinde ne kadar çok beklerse, o kadar çok yağ elde edeceklerini düşünüyorlardı. Onlar, zeytin uzun süre beklerse, karasuyunu salar, geride sırf zeytinin yağı kalır diye biliyorlardı. Oysa bu çok yanlış bilgi sahibi olunmasıydı!

Milas zeytinciliğinin yazgısı, 1998 yılında Ali Osman Menteşe’nin baba topraklarına dönmesiyle, değişmeye başlar. Menteşe, babadan kalma zeytinliklerinde, bilimsel tarım uygulamalarına başlar. Budama, gübreleme, zeytin hastalıklarına karşı mücadele konularına önem verir. Bu konuda çevresini aydınlatır. Başlangıçta onun yaptıklarına kuşkuyla yaklaşanlar, daha sonra onlar da aynısını uygulamaya başlar…

Osman Menteşe, bilimsel zeytin hasadı ve zeytinyağı elde etme yöntemleriyle Milas’ın memecik zeytininin ve zeytinyağının adını, aldığı ödüllerle ülkeye ve dünyaya duyurdu. İtalya merkezli, dünyanın en iyi zeytinyağlarının yer aldığı, ‘Flos Olei’ dünya sızma zeytinyağları katalogunda her yıl yerini aldı. Orijinal ismi şöyle:”Flos-Olei 2013 A guida to the world of extra virgin olive oil.”  

2013 katalogunda 46 ülkeden, çeşitli markalardaki zeytinyağları yer alıyor. Bu katalogda, Türkiye’den puanlanmış olarak 11 markanın ismini görüyoruz ve bunların 3’ü “Memecik Zeytini”yle Milas-Bodrum yöresinden.  Bu katalogda yer alma başarısını gösteren yöremiz üreticileri ve markaları şöyle: Sitare-Osman Menteşe Çiftliği, Markası SOM; Zeynep-Cem Çelikkol, Markası Kairos Zeytinevi-Şenköy; Haluk-Selva İşmen, Markası Selia, Çömlekçi Köyü(Bodrum). Menteşe Som ve Kairos zeytinevi, 2014 katalogunda da yer aldı.


Hiç yorum yok: